Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Wąsoszu jest już po finale swoich działań dla społeczności lokalnej. Sukces zapewniło im sprawne wykorzystanie posiadanych już zasobów, a więc pasji i kompetencji wolontariuszy oraz partnerstw z innymi instytucjami. We współpracy z lokalnymi szkołami, urzędami i klubem sportowym udało się bowiem zorganizować dla społeczności Wąsosza grę terenową, w ramach której organizatorzy i uczestnicy mogli wykazać się wiedzą historyczną i sprawnością sportową.
Konkurujące drużyny były wielopokoleniowe, a ich członkowie mogli przekonać się, że wiek nie gra roli, kiedy w grę wchodzi prawdziwa pasja i determinacja. Okoliczności pozwoliły najmłodszym graczom poznać historię swojej lokalności bezpośrednio od najstarszych jej mieszkańców. W ten sposób animatorzy z UTW zrealizowali założenie edukacji pozaformalnej, chcieli bowiem, by młodzi mieszkańcy Wąsosza znali i doceniali historię miejscowości, która współtworzy ich tożsamość. Następnie wspólnie świętowali wspólnym posiłkiem przy stole, przy którym każdym czuł się jak u siebie.
Uczestniczki i uczestnicy IX edycji projektu „UTW dla społeczności” wzięli udział już w trzecich warsztatach. Był to zjazd wyjątkowy, ponieważ odbył się w Łodzi, gdzie słuchaczki i słuchacze UTW spotkali się nie tylko ze swoimi tutorami, koordynatorką projektu oraz przedstawicielami „ę” oraz Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, ale również z przedstawicielkami łódzkiego UTW w Domu Międzypokoleniowym, z pełnomocniczką prezydenta Łodzi ds. osób starszych w Fabryce Aktywności Miejskiej oraz z realizatorkami projektów społecznych na rzecz osób starszych z PCG Polska.
W czasie zjazdu uczestnicy omówili poszczególne etapy swoich projektów i podsumowali to, co już się udało, a co jeszcze pozostało do osiągnięcia.
Głównym zagadnieniem warsztatowym była komunikacja i współpraca wewnątrzgrupowa oraz kwestia delegowania zadań i dzielenia się odpowiedzialnością. Animatorzy analizowali również krok po kroku pojęcie partycypacji społecznej.
Program obejmował również zwiedzanie Łodzi, m.in. spacer po Księżym Młynie.
Wszyscy rozjechali się nieco zmęczeni wytężoną pracą, ale i nasyceni nowymi inspiracjami.
Fot. Bartosz Fatek
Więcej zdjęć: https://www.flickr.com/photos/towarzystwo/albums/72177720299605756
W ramach IX edycji projektu „UTW dla społeczności” Fundacja Activus powołała do działania 10-osobową grupę wolontariuszy. Połączyli swoje twórcze talenty i potrzeby działania, organizując w przestrzeni Centrum Zajęć Pozaszkolnych nr 1 wystawę fotograficzną „Zauważ to”.
Autorami prac są łódzcy seniorzy, którzy zaprezentowali to, co najbardziej ich urzeka w ich mieście i niekoniecznie jest dostrzegane przez mieszkańców czy turystów.
Na wystawie znalazły się również gesty solidarności z Ukrainkami i Ukraińcami, którzy przybywają do Łodzi i dopiero ją poznają. Wolontariusze i autorzy fotografii pragną poprzez wystawę stworzyć okoliczności do dialogu, podtrzymując markę Łodzi jako miasta wielokulturowego, a społeczności ukraińskiej chcą przekazać komunikat – jesteście tu mile widziani!
Rozwijanie kompetencji, angażowanie siebie i innych, integracja zespołów, nauka komunikacji o swoich działaniach. Dzielimy się wideorelacją z warsztatów, organizowanych w ramach IX edycji projektu „UTW dla społeczności” i jeszcze raz dziękujemy za wspólne chwile.
Po dłuższej przerwie spowodowanej pandemią przedstawiciele 9 uniwersytetów trzeciego wieku spotkali się na 3-dniowych warsztatach w Warszawie.
Uczestnicy poznawali się, integrowali, rozmawiali o roli animatora społecznego w swoim najbliższym otoczeniu, zastanawiali się, jak budować grupę wolontariatu i prowadzić jej prace, jak komunikować się z odbiorcami działań.
W czasie zjazdu odbył się również zaaranżowany przez samych uczestników turniej bulowy, który wprowadził wszystkich w świetny nastrój.
W czerwcu odbędą się kolejne warsztaty.
Działania grup wolontariatu w ramach IX edycji będą realizowane od kwietnia do sierpnia 2022.
Pamiętajcie, że nie każda treść, na jaką traficie w sieci, jest prawdziwa. W przypadku wojny, która ma wymiar także dezinformacyjny – szczególnie! Korzystajcie z podpowiedzi jak je weryfikować, nie dać się niepotrzebnie ponieść emocjom i nie stać się tubą fałszywych informacji.
…w 2021 do sieci uniwersytetów zaangażowanych społecznie dołączyło kolejnych 21 uczestniczących w projekcie „UTW dla społeczności”, dając łącznie 90 takich UTW. Zbliżamy się więc do setki!
…w 2021 do sieci uniwersytetów zaangażowanych społecznie dołączyło kolejnych 21 uczestniczących w projekcie „UTW dla społeczności”, dając łącznie 90 takich UTW. Zbliżamy się więc do setki! To imponujące liczby, biorąc pod uwagę jak trudny był ten rok w pandemii, zwłaszcza dla seniorów. Tym bardziej należy docenić, że zdecydowali się oni na udział online w Akademii Wolontariatu, jaką w istocie jest projekt „UTW dla społeczności”, zdobywając dopiero kompetencje cyfrowe. A jeszcze bardziej – że doskonale sobie poradzili.
Edukacyjny wymiar VIII edycji był realizowany w trybie zdalnym, jednak ta edycja zaowocowała w społecznościach Gdańska, Wałbrzycha, Raciborza, Kalisza, Stęszewa, Sztumu, Wrześni, Kaźmierza, Ostrowi Mazowieckiej, Złotego Stoku, Marek i Miechowa działaniami tamtejszych UTW także w trybie działań bezpośrednich. Seniorzy docenili bowiem plener jako pozwalający wyjść z cyberprzestrzeni do przestrzeni lokalnej z zachowaniem zasad bezpieczeństwa. A takie wyjście poza mury UTW pozwoliło z kolei członkom lokalnej społeczności docenić seniorów jako współtwórców rzeczywistości, w której wspólnie funkcjonują i partnerów do przyszłych działań. W istocie – liderzy UTW, podsumowując swoje realizacje, byli zwarci i gotowi do kolejnych, w oparciu o lokalne partnerstwa, które stworzyli.
Ledwo zakończyliśmy tę edycję, a już przystąpiliśmy do planowania IX! Szybko okazało się, że tryb online jeszcze trochę nam potowarzyszy i tak właśnie liderki i liderzy z Choczewa, Chotomowa, Goniądza, Kęt, Kudowy-Zdroju, Łodzi (w podwójnej reprezentacji), Staszowa i Wąsosza rozpoczęli swoje uczestnictwo. Tym razem czujemy się jednak lepiej przygotowani – we wspólnej z Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności trosce o środowiska UTW i ich funkcjonowanie w tym trudnym czasie przeprowadziliśmy badanie i opublikowaliśmy raport z jego wynikami w postaci publikacji pt. „ZOOM na UTW w pandemii”. Przyniosła ona bezcenną wiedzę nie tylko nam – realizatorom projektu, ale i jego uczestnikom, doprecyzowując które grupy są w pandemii najbardziej potrzebujące oraz określając najbardziej krytyczne dla przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu potrzeby, na które można odpowiadać działaniami wolontariackimi. Uczestnicy IX edycji przyglądają się więc teraz temu, jakie to ma odwzorowanie w ich rzeczywistości lokalnej oraz analizują jakie to może mieć przełożenie na ich plany i realizacje. Nad koncepcjami, które w tym toku powstaną, będziemy z nimi pracować na kolejnym zjeździe w trakcie warsztatów, wobec których niemal wszyscy żywimy nadzieję, że odbędą się stacjonarnie. Środowiska UTW wprawdzie dzielnie adaptują się do rzeczywistości wymuszonej pandemią, jednak nie zapominają, że najcenniejsze są dla nich bezpośrednie spotkania i relacje, które z nich wynikają. Być może ich tymczasowy brak pozwolił w pełni je docenić i świadomie zadbać o relacje, mimo barier dla bezpośredniości, zaś te trudności uświadomiły, że najcenniejszy kapitał, na jakim zbudowane są społeczności, to ludzie oraz to, co ich łączy.
UTW w pandemii funkcjonują kryzysowo i nie ma co się tu oszukiwać. Jednak trwają, a pozwala im na to refleksyjność, uważność na potrzeby i relacje, jakie łączą słuchaczy. Dlategostawiamy na relacje i taki przekaz niesiemy społecznościom dzięki naszej sieci zaangażowanych społecznie UTW. Od tego roku możemy z dumą mówić, że obejmuje ona całą Polskę, nie ma bowiem takiego województwa, gdzie projekt „UTW dla społeczności” jeszcze nie dotarł.
IX edycja projektu „UTW dla społeczności” oficjalnie rozpoczęta! W dniach 15-16.12.2021 liderzy ze zwycięskich UTW spotkali się ze swoimi tutorami – Dorotą Ogrodzką, Magdą Latuch i Adamem Kadenaci, z koordynatorką projektu – Agnieszką Kocon, z członkinią naszego zarządu – Ewą Kominek, a także z kierowniczką programową z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności – Katarzyną Świątkiewicz, we współpracy z którą mamy przyjemność realizować ten projekt.
Spotkania miały zarówno charakter powitalny, jak i warsztatowy. Uczestnicy zaczęli budować relacje, które stanowią fundament wszelkich działań spoełcznych i wolotariackich, oraz stworzyli wstępne plan aktywności, które będą realizować w tej edycji pracować w ramach naszej Akademii Wolontariatu.
Było emocjonująco i satysfakcjonująco poznawczo. Nie przeszkodził w tym tryb online, ale żegnając się życzyliśmy sobie wzajemnie spotkania na żywo. Zanim jednak do niego dojdzie, uczestniczące w projekcie UTW czeka intensywna praca. Życzymy im powodzenia i satysfakcji z działań dla swoich społeczności lokalnych.
W naborze konkursowym do IX edycji projektu „UTW dla społeczności” przyjęliśmy zgłoszenia od 28 UTW, z których wyłoniliśmy 10 zwycięskich:
Grupy wolontariackie wybranych uniwersytetów będą szlifować pod okiem tutorów swoje pomysły na działania dla lokalnej społeczności, a następnie realizować je ze środków pozyskanych w ramach mikrograntu. Serdecznie gratulujemy i nie możemy się doczekać owoców tej współpracy!
Pozostałym UTW dziękujemy za inicjatywę, życzymy nieustającej determinacji i gorąco zapraszamy do spróbowania swoich sił w kolejnym naborze „UTW dla społeczności”, a jeśli nie chcecie czekać do kolejnej jesieni zapraszamy do udziału w konkursie Seniorzy w Akcji: https://seniorzywakcji.pl/o-programie/jak-pracujemy/. Kolejny nabór planujemy w I kwartale 2022 roku.
Więcej o poszczególnych etapach projektu “UTW dla społeczności” w regulaminie: CZYTAJ
Inne planowane rekrutacje w I-II kwartale 2022 roku:
O badaniu “ZOOM na UTW w czasie pandemii” w serwisie Nauka w Polsce.
Nauka w Polsce – największy ogólnopolski serwis informacyjny poświęcony polskiej nauce zamieścił artykuł na temat wyników badania “ZOOM na UTW w czasie pandemii”:
Badanie „ZOOM na UTW w czasach pandemii” zostało zrealizowane z inicjatywy Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” i Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności, które postanowiły poznać sytuację środowiska UTW w tej wyjątkowej sytuacji, by móc lepiej planować działania wobec tych grup, w zgodzie z ich potrzebami i aktualną kondycją.
Przeprowadzone badanie wiąże się także z potrzebą dostosowania projektu „UTW dla społeczności” do nowych warunków. W anonimowym badaniu realizowanym latem 2021 r. wzięło udział 10 liderek i 10 słuchaczek z różniących się organizacyjnie UTW z całej Polski. Raport składa się z dwóch części: pierwsza przedstawia poglądy liderek, druga – grona słuchaczek. W badaniu wzięły udziały tylko kobiety, co nie było elementem zamierzonym, odzwierciedla jedynie strukturę płci w UTW.
Analizie poddano następujące problemy:
samopoczucie liderek i słuchaczek
kondycję i dobrostan wspólnoty słuchaczy
funkcjonowanie i ofertę edukacyjną UTW
działania samopomocowe w środowisku
sytuację finansową (możliwości pozyskiwania środków oraz składek)
relacje z otoczeniem społecznym
wizje przyszłego rozwoju i przeobrażeń UTW
Wyniki części badania przeprowadzonego wśród liderek pokazują m.in., że:
samopoczucie liderek jest wynikiem przyjętych sposobów na adaptację do sytuacji pandemicznej oraz poczucia odpowiedzialności za „swoich” ludzi, jak i „zarządzania” własnymi obawami;
narzędziem do kontaktu ze słuchaczkami i słuchaczami bardzo często był telefon, niektóre środowiska korzystały z własnych stron internetowych, by tam zamieszczać ważne informacje dotyczące dostępnych aktywności na danym terenie, w nielicznych badanych UTW korzystano z zorganizowanych zajęć zdalnych;
liderki mierzą się w wyzwaniami takimi jak: odzyskanie grupy słuchaczek i słuchaczy, którzy zrezygnowali z kontaktu i pozostają w izolacji, wypracowanie pomysłów na zagospodarowanie i ofertę/wsparcie dla słuchaczy w IV wieku oraz podtrzymanie atrakcyjności dla oferty młodych seniorów.
Z kolei wyniki części badania przeprowadzonego wśród słuchaczek dotyczą m.in. zagadnień takich jak:
odczucie redukcji świata społecznego (skupienie na sobie), poszukiwanie sposobów radzenia sobie ze strachem związanym z próbami powrotu do kontaktów twarzą w twarz;
ogromna tęsknota za działaniami bezpośrednimi i potrzeba takich działań, uświadomienie sobie roli, jaką wspólnota rówieśnicza pełni w życiu starszych dorosłych osób, stająca się w wielu przypadkach coraz ważniejszym elementem sieci społecznej.
Zapraszamy do lektury oraz do uczestnictwa w IX edycji projektu „UTW dla społeczności”, który został dostosowany do nowej sytuacji i nowych potrzeb słuchaczy UTW. Na zgłoszenia czekamy do 15 listopada. Wszelkie potrzebne informacje znajdują się na UTW dla społeczności » Rekrutacja (utwdlaspolecznosci.pl)
W odpowiedzi na liczne prośby o przedłużenie terminu wypełniania formularza zgłoszeniowego i liczne pytania dotyczące projektu „UTW dla społeczności”, przedłużamy termin rekrutacji do 15 listopada do godz. 23:59.
Jeśli macie dodatkowe pytania, gorąco zachęcamy do kontaktu z koordynatorką projektu – Agnieszką Kocon: (22) 396 55 19, (22) 396 55 19.
Nasze wsparcie dla UTW będzie obejmowało:
warsztaty z doświadczonymi animatorami i trenerami (35 godzin zajęć edukacyjnych)
spotkania integracyjne (offline/online) i wymianę doświadczeń z aktywnymi słuchaczami UTW
10 godzin indywidualnych konsultacji
mikrogrant na projekt społeczny w kwocie 2 000 zł
UTW zrealizują swój autorski pomysł lub skorzystają z gotowych i przetestowanych pomysłów na działania społeczne.
Oto wybrane opinie uczestniczek z poprzednich edycji projektu:
Udało nam się zbudować relacje, przełamać bariery wiekowe, doprowadzić do prawdziwej integracji międzypokoleniowej – opowiada Halina z UTW w Sierakowie.
Jako grupa nauczyłyśmy się współpracy, słuchania się wzajemnie, odbierania od osób bardziej doświadczonych ich uwag – o korzyściach z udziału w projekcie mówi Helena z UTW w Białymstoku.
Nauczyłyśmy się w stosunku do siebie tolerancji, cierpliwości, umiejętności zastępowania się w sytuacjach awaryjnych. No i przede wszystkim czerpania radości z tego, co robimy – doświadczenia twórczyń telefonu życzliwości “Halo Senior” podsumowuje Elżbieta z Błońskiego UTW.
Realizacja tegorocznej edycji „UTW dla społeczności” jest zaplanowana w okresie od grudnia 2021 roku do września 2022 roku.
Organizatorzy są przygotowani do prowadzenia warsztatów i konsultacji w systemie online. Od początku epidemii COVID-19 wspieramy uniwersytety trzeciego wieku w działaniach społecznych w zmiennej rzeczywistości, kładąc nacisk na planowanie działań w sposób bezpieczny dla osób starszych.
Udział we wszystkich planowanych działaniach jest BEZPŁATNY.
Magdalena Rosochacka-Gmitrzak, członki zarządu Towarzystwa Inicjatyw Twórczych ę oraz Agnieszka Kocon – koordynatorka projektu “UTW dla społeczności” o kondycji UTW w Radiu dla Ciebie:
We wrześniu, w Krakowie odbyła się ogólnopolska konferencja edukacyjna “Organizacje seniorskie w dobie pandemii – stan obecny i wyzwania na przyszłość”, organizowana przez Ogólnopolską Federację Stowarzyszenia Uniwersytetów Trzeciego Wieku w ramach projektu „Wspólne działanie – skuteczne partycypowanie”.
Program wydarzenia obejmował m.in. prezentację Magdaleny Rosochackiej-Gmitrzak – gerontolożki społecznej, adiunkt ISNS UW i członkini zarządu Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” na temat badania „ZOOM na UTW w pandemii COVID-19”, które przeprowadziliśmy w czerwcu-lipcu 2021 (RAPORT Z BADANIA) .
Po prezentacji raportu odbyła się dyskusja. Uczestnicy wypowiadali się, na ile wyniki pokrywają się z ich doświadczeniami oraz wymieniali się rekomendacjami dotyczącymi nowych wyzwań dla środowisk UTW.
@https://www.facebook.com/federacjautw/photos
Najbardziej palącym wyzwaniem dla uniwersytetów trzeciego wieku w dużych miastach okazał się masowy odpływ słuchaczy w przeciwieństwie do małych miejscowości, gdzie zainteresowanych ofertą UTW słuchaczy jest więcej niż miejsc. Jednak zarówno jedni, jak i drudzy stają przed tym samym wyzwaniem, jakim jest dostosowanie oferty do rosnącej liczby słuchaczy w IV wieku.
W wieku senioralnym spotykają się dwa pokolenia o różnych potencjałach, potrzebach i ograniczeniach. Uniwersytety trzeciego wieku powinny stać się instytucjami, które uruchamiają potencjały obu tych grup, odpowiadając na ich potrzeby i znosząc ograniczenia dla obu pokoleń. Z takim podejściem liderzy UTW chcą podejmować przyszłe działania i tworzyć nowe oferty. Szczególnie ważne wydaje się to w kontekście podnoszenia kompetencji cyfrowych. Czas pandemii pokazał, jak ważne są one do funkcjonowania w obecnej rzeczywistości społecznej. To umiejętności korzystania z technologii (tempo ich zdobywania i stopień zaawansowania) najdobitniej pokazały się różnice międzypokoleniowe wśród seniorów.
W podwarszawskim Piasecznie wolontariuszki zorganizowały zbiórkę recyklingowych materiałów, a potem razem szyły torby i woreczki na zakupy.
W podwarszawskim Piasecznie wolontariuszki zorganizowały zbiórkę recyklingowych materiałów, a potem razem szyły torby i woreczki na zakupy. Na koniec zrobiły pokaz szycia w centrum miasta i rozdawały swoje wyroby mieszkańcom. Zobaczcie, ile mają energii i jak doskonale się przy tym bawiły. Będą działać dalej jako grupa Eko Babki!
Mimo pandemicznych ograniczeń wolontariuszki i wolontariusze z Parzęczewa zrobili mnóstwo! Było czytanie dzieciom bajek, teatr i warsztaty robienia papieru czerpanego. Jednak to akcja „Pożycz – przeczytaj – przynieś z powrotem” poprzedzona przygotowaniem kolorowych stanowisk do wymiany książek zaangażowała najwięcej osób z wielu środowisk i różne miejskie instytucje. Zobaczcie pomysł na to, jak zachęcić dzieci, by sięgnęły po książkę, a jednocześnie świetny sposób na zbudowanie międzypokoleniowej społeczności!
Anonimowe Towarzystwo Przemysłu Metalurgicznego, Zakłady Przemysłowe „Komuna Paryska”, a wreszcie Metalurgia S.A. – w ciągu ponad stu lat istnienia fabryka z Radomska zmieniała nazwy i właścicieli. Historia zakładów to także opowieść o mieście i jego mieszkańcach. Wolontariusze postanowili ją uwiecznić: dotarli do byłych pracowników zebrali ich wspomnienia, odszukali dziesiątki archiwalnych zdjęć i pokazali na wystawie. Zobaczcie imponujący efekt ich pracy!
W grudniu odbyły się pierwsze warsztaty online w ramach VIII edycji projektu „UTW dla społeczności”. Uczestnicy poznawali się, rozmawiali o wpływie epidemii na społeczności lokalne, o roli animatora społecznego i co on może zmienić w swoim najbliższym otoczeniu, oraz o tym jak budować grupę wolontariatu, jak prowadzić jej prace i dbać o jej członków.
W lutym 2021 roku odbędą się kolejne warsztaty.
Działania grup wolontariatu w ramach VIII edycji będą realizowane od połowy marca 2021r do końca sierpnia 2021 roku.
W lutym odbyły się kolejne, trzydniowe warsztaty dla animatorów z 12 uniwersytetów trzeciego wieku z VIII edycji projektu. Uczestnicy pracowali głównie nad celami, , które zostają wytyczone, aby realizować lokalny projekt. Dyskutowaliśmy, dlaczego potrzebna jest diagnoza oraz partnerstwo przy realizacji pomysłów.
Warsztaty rozpoczęliśmy rozmową z realizatorami projektu „Ocalić od zapomnienia” , uczestników poprzedniej edycji „UTW dla społeczności” z Radomska. Animatorzy tej inicjatywy oddzielili się doświadczeniami dotyczącymi działań w czasie pandemii. Opowiadali, jak sobie poradzili w nowych – niesprzyjających warunkach, jakie mieli „plany awaryjne”, na jakie trudności napotykali. Rozmowa ta pokazała, że pandemia nie przeszkodziła im w realizacji założonych celów.
Spotkanie odbyło się online, ale uczestnicy mieli okazję do integracji. Pracowali w podgrupach. Była też przestrzeń na przestawienie się i poznanie innych.
Na koniec warsztatów, każda z trójek inicjatywnych UTW miała możliwość krótkiego przedstawienia pomysłu, który zaczną realizować.
Wyjątkowo w tym roku zdecydowaliśmy się na zwiększenie liczby UTW w projekcie i do udziału zapraszamy 13 uniwersytetów . Poniżej przedstawiamy listę UTW wybranych przez Komisję:
Gratulujemy i już nie możemy doczekać się naszej współpracy!
Uniwersyty, którym z braku miejsc nie udało się zakwalifikować do udziału w projekcie, zapraszamy do udziału w bezpłatnym kursie online “Archipelag Pokoleń” o współpracy międzypokoleniowej. Zapisy tylko do 6 grudnia: TUTAJ
Polecamy również zapoznanie się z publikacją o rozwijaniu wolontariatu w uniwersytetach trzeciego wieku: CZYTAJ PUBLIKACJĘ ONLINE
W pomieszczeniu Ośrodka Kultury i Sportu w Zielonce poruszenie i gwar. Grupa kilkunastu osób dyskutuje, gestykuluje i wymienia uwagi dotyczące topografii miasta. „Trasa idzie wzdłuż torów, w stronę przejazdu kolejowego i muzeum”, wyjaśnia spokojnym głosem Krystyna. Kiedy mówi, jest skupiona na rozmówcy, lekko pochylona naprzód, patrzy w oczy, upewniając się, że druga osoba rozumie. „Czy już rozłożyłyście te puzzle? Dostaniecie listy grup, żebyście wiedziały, które znaczki są dla kogo, kiedy ostatnia grupa tam się znajdzie. Żebyście widziały wszystko o dzieciach… Fajnie, dobrej zabawy, pa!”.
Ostatnie dyspozycje wydane i Krystyna udaje się przed drzwi budynku, gdzie sadowią się już przy stolikach dziewczyny odpowiedzialne za rejestrację uczestników. „Przyjdzie kilkadziesiąt dzieci z okolicznych świetlic ze swoimi opiekunkami. Podzielimy ich na małe grupki i każda ze swoim przewodnikiem wyruszy w drogę po Zielonce. Tutaj przyda się zaangażowanie większej liczby słuchaczy UTW, którzy będą się opiekowali grupkami.”
Krystyna, Jadwiga i Anna razem z Agnieszką, koordynatorką Uniwersytetu, są pomysłodawczyniami i głównymi organizatorkami akcji. Słuchaczki UTW od ponad 10 lat. Jadwiga — człowiek wielu zawodów (m.in. krawcowa), których w dużej mierze uczyła się sama. Krystyna — emerytowana urzędniczka samorządowa, od 1994 działająca również w Towarzystwie Przyjaciół Zielonki, gdzie zajmowała się zbieraniem historycznych zdjęć miasta. Anna — emerytowana geolog, która również jako wolontariuszka wspiera osoby niepełnosprawne. Uczestniczenie w UTW jest dla nich odskocznią od rodziny i codzienności, otwiera na kontakty z innymi ludźmi, umożliwia poszerzanie horyzontów, „na co nie było wcześniej tyle czasu”.
„Uniwersytet Trzeciego Wieku to jest szkoła, w której uczą się wasi babcie i dziadkowe!” zaczyna Krystyna przywitanie sporej grupy dzieci i młodzieży. Po krótkim wprowadzeniu i wyjaśnieniu zasad, w czym pomaga Agnieszka, koordynatorka Uniwersytetu, dzieci ustawiają się w kolejce, aby dostać ręcznie wykonane estetyczne przypinki w różnych kształtach o pastelowych odcieniach. Henryka z dwiema koleżankami i mężem jednej z nich przez kilka dni wycinała i kleiła znaczki oraz reperowała zieloną kukłę smoka, legendarnego symbolu miasta. Łagodny zielony stwór ma się Zielonką od wieków opiekować. „5 metrów ma ten smok”, a najmłodsza grupa graczy będzie szukać jego jaj.
„Pomysł, który został wysłany do „Ę” był podobny, ale troszkę inny, też związany z historią Zielonki. Został zmodyfikowany w trakcie przygotowań. Okazało się, że tamten był zbyt mało atrakcyjny dla dzieci”. „Długo, długo żeśmy nad nim pracowały razem z Jadzią i Anią”. Teraz zabawa polega na tym, że dzieci szukają pocztówek przedstawiających te miejsca w Zielonce, które się bardzo zmieniły. Ważne było też przygotowanie odpowiedniej trasy, bezpiecznej dla dzieci. „Ile myśmy się nagłówkowały!” wyznaje Jadwiga, która mówiła mi też, że to pierwsze działanie dla społeczności na Uniwersytecie. „Chcemy cos młodemu pokoleniu przekazać!”
Pierwsza pocztówka powstaje z puzzli, rozrzuconych po całym parku Dębinki. Dzieciaki przez kilkanaście minut biegają między drzewami w poszukiwaniu kolejnych fragmentów, aby odczytać zaszyfrowaną wskazówkę. „Ale duży teren, muszą się nabiegać! Ale przecież o to chodzi!” chichocze podekscytowana Wanda pilnująca, ile grup już przeszło przez park i odnalazło swoje puzzle.
Potem po kolei, grupami, idziemy na ulicę Słowackiego. „Ja sprowadziłam się tutaj w połowie lat 80. i dopiero teraz (organizując grę) dowiedziałam się, że tu kiedyś było jeziorko, wyspa, ścieżka zdrowia z ławeczkami i wypożyczalnia rowerów. Na wyspie grała orkiestra i organizowano potańcówki” – opowiada Jadwiga, jedna z organizatorek przedsięwzięcia. „Teraz ja wam pożyczę smartfona” mówi do dziewczynek w swojej grupie. Fotografują kod QR, aby odczytać kolejną wskazówkę wraz z kawałkiem historii tego miejsca. „Tutaj dawniej były wydmy”.
Kolejnym punktem na trasie jest Muzeum Zielonki, gdzie dzieci rozwiązują krzyżówkę, uzyskując informacje od seniorów oprowadzających po ekspozycji. Gwar i ekscytacja, szuranie butów po posadzce niewielkiego parterowego budynku. „Moich chłopców nie oddaję!” zdecydowanym głosem Anna zapewnia świetliczanki i z uśmiechem pomaga swoim podopiecznym oddzielić naklejki zdobyte właśnie w nagrodę za rozwiązanie krzyżówki z pocztówkami starej Zielonki.
Po spacerze gęstą siatką ulic przecinających się pod kątem prostym, grupy dochodzą do pięknego starego, drewnianego domu Janikowskiego. Stąd pod koniec XIX wieku wyruszał w podróż po Afryce podróżnik Leopold Janikowski. Przywiózł liczne eksponaty, które stały się bazą dla kolekcji Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Na dużym zalesionym terenie wokół domu dzieci szukają poukrywanych kart z afrykańskimi maskami. Po otrzymaniu kolejnych pocztówek starej Zielonki, udają się w stronę ostatniego punktu.
„Pizzy starczy dla wszystkich” wykrzykuje Jadwiga do zgłodniałych uczestników gry kłębiących się w sali ze stolikami. „Pizzeria Cubana będzie miała dziś dzięki nam niezły utarg” — uśmiecha się Anna do koleżanki, odpoczywając po prowadzeniu swojej grupki.
Po zdjęciu grupowym wszyscy uczestnicy gry otrzymują ładny i praktyczny prezent — małą, ładowaną na USB lampkę do książki czy laptopa.
Po tym, jak dzieci rozeszły się do domów, siadamy z organizatorkami i rozmawiamy. „W toku przygotowań mało osób się włączało, ale wiele deklarowało: jak będę potrzebna, to przyjdę. Pomysł skonsultowaliśmy z Dorotą, która do nas przyjechała i nieco go wtedy zmieniliśmy”. „Na licznych spotkaniach ustalaliśmy każdy etap gry. Potem jedna osoba musiała usiąść, żeby to literacko obrobić — ja się tym zajęłam” — powiedziała Agnieszka, koordynatorka Uniwersytetu.
Uniwersytet działa już 15 lat, ale tego typu akcja została zorganizowana po raz pierwszy. „Zobaczymy, co będziemy teraz dalej robić!”. Elementy gry zostały zalaminowane, przygotowane tak, aby można było ją powtórzyć.
